HÜRKUŞ Uçuşa Hazırlanıyor

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ) tarafından geliştirilen ve Haziran ayında uçuş testlerine başlanacak Başlangıç ve Temel Eğitim Uçağı HÜRKUŞ'u 7-10 Mayıs 2013 tarihlerinde İstanbul'da gerçekleştirilecek IDEF'13 Fuarı'nda sergileyecek.

Türk Başlangıç ve Temel Eğitim Uçağı (HÜRKUŞ) Geliştirme Programı, Mart 2006'da Savunma Sanayii Müsteşarlığı ile TUSAŞ arasında imzalanan anlaşma ile başlatılmıştır. Proje kapsamında iki adedi uçar, iki adedi ise yapısal testlerde kullanmak üzere dört adet uçak üretilecektir.

HÜRKUŞ uçağı ismini Türk Havacılık tarihinin büyük pilotu ve mühendisi Vecihi HÜRKUŞ'tan almıştır.

Tamamen Türk mühendisler tarafından geliştirilen HÜRKUŞ'un tasarımı, Avrupa Sivil Havacılık Otoritesi EASA'nın CS.23 sertifikasyon gereksinimlerinin yanı sıra,  diğer ilgili sivil ve askeri standartlar göz önünde bulundurularak gerçekleştirilmektedir.

Benzer uçaklar arasında kendisine üst performans grubunda bir yer hedefleyen HÜRKUŞ uçağında kokpit tasarımında pilot ergonomisine özel önem verilmiştir. Uçakta öğretmen ve öğrenci pilotun arka arkaya oturduğu kademeli kokpit düzeninde her iki pilota da maksimum görüş açısı ve erişilebilirlik sağlanmaktadır. Kokpit tasarımı, standartlardaki antropometrik veriler kullanılarak ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı öğretmen pilotların isteğine uygun olarak gerçekleştirilmiştir.

Gece ve gündüz görev yapabilme kabiliyetine sahip HÜRKUŞ eğitim uçağı ile intibak, görerek, aletli uçuş, seyrüsefer, gece ve kol uçuşu eğitimleri yapılabilecektir. Mevcut tasarım alt yapısı geliştirilmeye açık olup, müşteri ihtiyaçlarına göre HÜRKUŞ türevleri kavramsal olarak çalışılmaktadır.

MART 2013 İTİBARİ İLE TASARIM & ÜRETİM DURUMU 

Birinci uçar prototip uçağın tasarım, üretim ve montaj faaliyetleri tamamlanmış olup, başta motor çalıştırma olmak üzere, iniş takımı, hidrolik sistem, fırlatma koltuğu, yakıt sistemi gibi çok sayıdaki test başarı ile icra edilmiştir.

1'inci Prototip Uçak – Motor Çalıştırma Testleri

HÜRKUŞ'un "Hangardan Çıkarılış Töreni" Başbakanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılımı ile 27 Haziran 2012 tarihinde yapılmıştır. 

Birinci uçar prototip uçak üzerinde ilk uçuşunu yapmadan önce, uçuş koşullarını denemek amacıyla "Yer Titreşim Testleri" icra edilecektir.

Üretilen ikinci uçak "Tam Boy Yapısal Dayanım Testlerinde" (statik testlerde) kullanılacak olup, uçağın; tasarım, üretim ve montaj faaliyetleri tamamlanmıştır. Test hazırlıkları da tamamlanma aşamasındadır. 

HÜRKUŞ projesindeki önemli ilklerden olan bu testler ile özgün uçak geliştirme projelerimizin yapısal emniyet, doğrulama ve sertifikasyonu için gerekli olan Tam Boy Uçak Statik, Yorulma ve Hasara Tolerans Test kabiliyeti kazanılmış olmakta ve bu alanda dışa bağımlılığımızı ortadan kaldırmaktadır.

1'inci prototip uçakta devam etmekte olan yer testlerinin ve yer titreşim testlerinin Nisan-Mayıs 2013'te içerisinde tamamlanması planlanmaktadır. Statik test uçağında devam etmekte olan testlerden ilk uçuş öncesi tamamlanması gereken kısımların ise yine Nisan-Mayıs 2013'te bitirilmesi öngörülmektedir. Böylece, Nisan-Mayıs 2013 ayı sonu itibari ile uçuş öncesi tüm faaliyetler tamamlanmış olacaktır.

HÜRKUŞ'un "Tip Sertifikası" alması için 550-600 sorti civarında test uçuşu yapması planlanmıştır. Bu uçuşları EASA standartlarında yapmak için TUSAŞ pilot ve mühendisleri yurt dışından "Test Pilotluğu ve Uçuş Test Mühendisliği" eğitimleri almıştır. Proje kapsamında Avrupa Sivil Havacılık Otoritesi (EASA) ile 2009 yılından beri çalışılmaktadır. Yapılan çalışmalar neticesinde, Temmuz 2012'de EASA'dan "Tasarım Organizasyon Onayı" alınarak, altyapımızın ve kabiliyetlerimizin EASA standartlarında uçak tasarlamaya yetkin olduğu onaylanmıştır. Uçağa ait tüm sistemler ve tasarımlar EASA uzmanları tarafından incelenmektedir.

Uçuş için gerekli olan izin ve onaylar Avrupa Sivil Havacılık Otoritesi (EASA) ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nden (SHGM) alınacaktır. Nisan-Mayıs 2013 içerisinde tamamlanacak son testlerin sonuçları EASA ve SHGM ile paylaşılarak, ilk uçuş için gerekli onay ve izinlerin alınmasını takiben uçuş testlerine başlanacaktır.

HÜRKUŞ'UN BELİRGİN TASARIM ÖZELLİKLERİ

• Üstün aerodinamik performans, TUSAŞ tasarımı özgün kanat profili
• 1,600 shp PT6A-68T Pratt & Whitney Kanada turboprop motor
• Beş palli alüminyum Hartzell HC-B5MA-3 pervane
• Martin-Baker Mk T16N 0/0 fırlatma sandalyesi
• Arka kokpitte yüksek görüş açısı
• Farklı fiziksel boyutlardaki pilotlar için tasarlanmış ergonomik kokpit
• Kabin Basınçlandırma Sistemi (nominal 4.16 psid)
• Uçakta Oksijen Üretim Sistemi (On-Board Oxygen Generating System-OBOGS)
• Anti-g Sistemi
• Kokpit İklimlendirme Sistemi (Buhar Çevrimli Soğutma)
• Kuş çarpmalarına karşı güçlendirilmiş kanopi
• Askeri eğitim uçaklarına özgü yüksek şok dayanımlı iniş takımları
• “Hands On Throttle and Stick” (HOTAS)